İslam dininin buyurduqlarını yerinə yetirməmək üçün həm özümüzü, həm də ətrafımızı aldatmaq üçün ağlımız çatan hər cür hiyləgərliyə can atırıq. Amma Allahın açıq-aydın əmr və dəlilləri qarşısında kor, kar və dilsizik. Allahın bütün xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, şeytanın yolu ilə gedirik. İnsan olaraq bizi Yaradana özümüzü bəyəndirmək əvəzinə, Allahdan başqa hər kəsə özümüzü bəyəndirmək dalıyca düşmüşük. 

25- MƏN DÜZ DEYİRƏM

Quran tərəfindən ortaya qoyulmuş əxlaq prinsiplərindən biri olan insanların müzakirə olunmaması, yəni qeybətinin edilməməsi məsələsi inanclı insanlar tərəfindən də ən çox pozulan qadağalardandır. Allah insanın hər məsələdə həqiqi biliyə sahib olmasını istəyir.

Qeybət isə bir kəsin mənfi xüsusiyyətlərini və ya açılmasını istəmədiyi eyiblərini onun olmadığı bir yerdə müzakirə etməyə deyilir. Diqqət yetirilməli məsələ budur ki, qeybətin mövzusu həqiqət olsa da, yəni qeybət olunan şəxsdə həmin mənfi sifətlər olsa da, onları faş etmək günahdır.

Əgər deyilən sifətlər həmin adamda olmasa, artıq bu, iftira sayılır və daha ağır günaha çevrilir. Bir kəsin həm zahiri görünüşü, həm xasiyyəti, həm əməlləri, həm ailə üzvləri, həm də yaşayış səviyyəsi, evi, peşəsi qeybətin mövzusu ola bilər.

“Ey iman gətirənlər! Gümanlardan çox çəkinin. Çünki (həqiqətə zidd) gümanların bəzisi(nin arxasınca getmək) günahdır və (həmin bəzilərin hansı gümanlar olması məlum olmadığı üçün onların hamısından çəkinmək lazımdır. Həmçinin başqalarının eyb və sirlərini) arayıb-axtarmayın və bir-birinizin qeybətini etməyin. Məgər sizin biriniz öz ölmüş qardaşının ətini yemək istəyər? (Şübhəsiz,) ondan iyrənərsiniz. Allahdan qorxun ki, Allah çox nəzər yetirən, tövbə qəbul edən və mehribandır.” (Hucurat, 12)

Cəmiyyət içində insanların arasını pozmaq üçün məşğul olan və bu pislikdən zövq alan insanlara rast gəlmək mümkündür. Belələri kiçik məsələləri şişirdərək yaymaqla insanları bir-birinə qarşı qoyur. İnanclı insan ətrafındakı haqsızlıqlara laqeyd qala və şahid olduğu məsələlərə mənasız kimi baxaraq, göz yuma bilməz. Lazım gələndə başqasının haqqını müdafiə edər və ya həqiqətin bilinməsi üçün çalışar. Ancaq bunu yetərli məlumat və dəlilə əsaslanmadan başqalarını şübhə altında qoyacaq və ya haqlarında səhv fikir formalaşdıracaq xətaya çevirməmək lazımdır.

Bu səbəbdən inanclı bir insanın əvvəl qulaq asması, araşdırması, mühakimə etməsi, üzərində düşünməsi və dəlilə əsaslanaraq hərəkət etməsi lazımdır. Yeri gələndə danışmaq qədər vaxtında sükutunun da fəzilət olduğunu bilməlidir.