Yəqin ki, sevib ailə quran şəxsləri çox eşitmsiniz. Elə bəlkə bu sətrləri oxuyanların özləri də həmin mərhələni keçiblər. Əgər keçiblərsə, həmin zaman kəsimini bir daha fikirlərində canlandırım.

Təxminən 20 yaşı var. Bir qəşəng qız görən kimi həmən fikri ona yönəlir, özü üçün xəyallar qurur, ona necə yaxınlaşmağın, söhbəti haradan başlamağın yollarını axtarır...
 Sonrakı gün bir başqasını görür və yenə eyni aqibəti yaşayır.

Bu fikirlər, xəyallar aləmi o zamana kimi davam edir ki, ta öz həmdəmini tapır. Gördüyü xanım barədə anidən beynindən fikir keçir ki, "axtardığım budur". Və başlayır bu xanımı izləməyə. Bir gün, iki gün, bir həftə. Əsl məsələ bundan sonra başlayır. Əvvəl gördüyü qızlarla qurduğu xəyallar, tanışlıq məqamları, söhbətə hansı sözdən başlayacağı, ürəyini necə açacağı barədə düşünür. Uyğun məqamı tapır, yaxınlaşır, sözünü deyir. Təbii ki, ilk cəhddən uğursuzluğa düçar olur. Amma usanmır. Bu oyunlar uzun müddət davam edir. Oğlanın əl çəkmədiyini, onu kölgə kimi izlədiyini görən xanım, nəhayətdə müsbət cavabını verir. Amma bu proses bir neçə aydan bir neçə ilə kimi davam edir.

Daha sonra tez-tez görüşürlər, söhbət edirlər, gəzməyə çıxırlar, restorana gedirlər, məktəb illərindən, tələbəlikdən danışırlar. Bu tanışlıq mərhələsi də eyni qədər vaxt alır.

Və evlilik. Kim deyə bilər ki, o xanımdan aylarla əl çəkməyən, kölgəsinə çevrilən bəy, evlilikdən sonra nə edəcək. Çox az adam tanıyıram sözünün və həyat yoldaşının əridir. Evlilikdən əvvəl verilən sözlər çox qısa zaman kəsiyindəcə yaddan çıxır. Bəzilərinin isə hətta bir xanımın əri olduğu belə yadına düşmür. Bütün günü dostlarla gəzməkdə, kefdə-damaqda. Axşam isə evə təkərləri buraxmış maşın kimi gəlir; kişi işdən gəlib, yorulub.

Belələrini çox tanıyıram. Yəqin bu yazını oxuyub özlərini görənlər olacaq. Elə zatən onlar üçün də yazıram. Qoy oxusunlar, qoy qınasınlar məni, amma yetər ki, özlərini görsünlər.

Kişinin yorulub evə gəlməyində qalmışdım axı. Səhər tezdən də durub yenə gedir öz həyatını yaşamağa. Balam, bu ailənin problemi təkcə bayırda pul qazanıb gətirmək deyil axı. Bəlkə soruşasan evdə ki, bu xanımın nə dərdi var. Bəlkə soruşasan ki, uşaqlar onu incidirmi. Bəlkə bir qonşu ilə problemi var, utanır özü açıb sənə deməyə.
 Bu cür biganə münasibətin sonu hər zaman məhkəmədə bitir. Hakim qarşısına çıxırsan, hakim fikirləşmək üçün vaxt verir və sonda boşanırsan.

Heç boşanma mədəniyyətin də yoxdur axı. Başlayırsan orda-burda danışmağa ki, anama qarşı kobud idi, natəmiz idi, arvadlıq edə bilmirdi, səliqəsi yox idi. Ay bala, sənin özünün ailə saxlamaq səliqən vardı bəyəm?  Sən ailənin necə olduğunu bilmirsən axı! Ərin vəzifələrini bilmirsən. Hələ bir dur kənardan özünə bax, gör nələri etməlisən və ya etməliydin, amma etməmisən. Mərdi-mərdanə fikirləş, gör sənin kimilərinə ailə başçısı, ər deyirlər? Məncə demirlər. Çünki bivec adamdan, ailəsini -  "birdən filankəsin sözünü yerə salıb çağırdığı yerə getmərəm, xətrinə dəyər", - deyə fikirləşərək gözüyolda qoyan, həyat yoldaşı narahat olub da zəng edərək, "gec gələcəksən?", - deyə sual etdikdə elə o xətrinə dəyməyə qorxduğu dostunun yanında, "sənə hesabat verəsi deyiləm ki", - söyləyib çəmkirənə ailə başçısı yox, əyyaş deyirlər. Əyyaş tək o deyil ki, içki içə, başqa qadınlarla gəzə. Əsl əyyaş odur ki, ailəsini maraqlarına, oturub-durduğu dost-tanışının xətrinə qurban verə.

Bir başqa cür "ailə başçısı" da var ki, çox fikirləşsəm də onların kateqoriyasını müəyyənləşdirə bilməmişəm. Misal üçün, bir qızı birinci sinfdə məktəbə gedəndə uşaqlıq sevgisi ilə sevəsən, bu sevgi illər sonra məhəbbətə çevrilə, amma qarşılıqlı yox a, düz 11 il ilan kimi dil çıxarıb sürünəsən, nəhayətdə sevgi qarşılığı alasan, atası qızı sənə verməyəndə götürə qaçasan, evləndikdən cəmi 2-3 il sonra əlini burnuna çəkib o bədbəxti dam altında qoyub gedəsən Rusiyaya, guya pul qazanmağa, bir də uşağın 7-ci sinifdə oxuyanda gələsən, bax buna ad tapa bilmirəm. Ad tapıram e, amma o tapdığım ad çox yumşaq olduğu üçün çəkmirəm, daha sərtini axtarıram.

Başqa bir "kişi" modeli də var. Məsələn, birini sevib alır. Ədəb-ərkanla, el qaydası ilə. Bir qızı olur, sevinir, sonra biri də olur, o da arvada acıq edib gedir Rusiyaya ki, "niyə oğlan doğmadın", bax bu da dəhşətdir. Ay bədbəxt savadsız! Niyə başa düşmürsən ki, yayda pomidor turşusu bağlayanda qışda o bankadan xiyar turşusu çıxmır. Niyə anlamırsan ki, uşağın cinsiyyəti adına kişi deyilən səndən asılıdır. Bunu indi, XXI əsrdə də başa düşməyib nə zaman başa düşəcəksən?

Bir başqa ailə başçısı da tanıyıram. Bunun da özünə görə çıxarışları var. Məsələn belə: ailəsi var, əli pulla oynayır, heç bir çətinliyi də yoxdur. Heç nədən yaranan ailədaxili münaqişədə ailəsini atıb gedir, başqasıyla evlənir. Uşaqları olur, onları böyüdür, ev-eşik sahibi edir. Sonra da qapı dalında qalır. İllər uzunu əvvəlki övladlarının öldü-qaldısından xəbəri olmadığı halda, övladının xəstəxanada yatdığını bildiyi halda gəlməyən ata, 30 ildən sonra dönür. Onu 27 il əvvəl görmüş və indi də tanımayan övladına deyir: “Mən sənin atanam, qalmağa yerim yoxdur.”

Yuxarıda sonuncudan başqa 3 ailə başçısı tipi misal çəkdim. Amma inanın ki, bu sadəcə ailə başçısı tiplərinin çox cüzi hissəsidir. Və hər 3 ailə başçısının aqibəti də illər sonra 4-cü ailə başçısı kimi olur.

Ona görə də, gəlin nə qədər ki, ailə üzvlərimiz arasında pərdə cırılmayıb, nə qədər ki, övladımız bizə yad insan kimi baxmır, özümüzə, ailəmizə sadiq qalaq. Həm də, həm də və həm də ona görə...